Działaniami terapeutycznymi należy objąć te dzieci, u których po ukończeniu trzeciego roku życia stwierdzono lewostronną, skrzyżowaną lub nieustaloną lateralizację. Ćwiczenia powinny zawierać zadania doskonalące koordynację wzrokowo-ruchową, analizę i syntezę wzrokową, kierunek czytania od lewej do prawej i od góry do dołu, powtarzanie i tworzenie sekwencji ruchowych, wzrokowych i słuchowych oraz pamięć sekwencyjną i symultaniczną.
Teoria asymetrii i specjalizacji półkulowej jest niezwykle ważna we współczesnej logopedii ponieważ pozwala tworzyć coraz bardziej skuteczne programy terapii. Dominacja półkulowa oznacza przewagę w kierowaniu procesami, sprawnościami, umiejętnościami. Podstawowa różnica między półkulami dotyczy sposobu przetwarzania i analizowania informacji. W lewej półkuli bodźce analizowane są w sposób analityczny, sekwencyjny (element po elemencie), natomiast w prawej – holistycznie, całościowo, wszystkie cechy bodźca ujmowane są równocześnie. Ścisła współpraca obu półkul mózgowych jest konieczna dla rozwoju i prawidłowego posługiwania się mową.
Lewa półkula:
- • Przetwarza język wg strategii sekwencyjnych i relacyjnych
- • Pracuje w sposób analityczny, relacyjny, np. porównuje litery i zauważa obecność lub brak znaków diakrytycznych, charakterystycznych elementów (kresek, ogonków itp.), układa informacje w sposób sekwencyjny, element po elemencie
- • Jest odpowiedzialna za odbiór czasu
- • Identyfikując bodźce, kieruje się związkami logicznymi
- • Kieruje pamięcią dotyczącą ogólnej wiedzy o świecie
- • Przetwarza bodźce znane
Prawa półkula:
- • Pracuje w sposób globalny, całościowy
- • Przetwarza bodźce nowe
- • Jest odpowiedzialna za analizę bodźców przestrzennych, rozpoznawanie twarzy, figur geometrycznych
- • Przetwarza i przechowuje informacje matematyczne i muzyczne
- • Rozpoznaje podstawowe cechy bodźca: kontur, barwę, jasność
- • Przetwarza informacje związane z emocjami
Podział zadań lewej i prawej półkuli wyjaśnia po części, dlaczego materiał werbalny sprawniej przepracowuje lewa półkula, w związku z tym można wyróżnić te aspekty języka, za które odpowiada każda z półkul:
Lewa półkula:
- • Odbiera, rozpoznaje i różnicuje dźwięki mowy
- • Przepracowuje materiał związany z cichym czytaniem
- • Rozpoznaje rymy
- • Dokonuje złożonych operacji werbalnych
Prawa półkula:
- • Rozpoznaje rzeczowniki w mianowniku
- • Identyfikuje i różnicuje samogłoski
- • Kontroluje uwarunkowany kulturowo kierunek czytania
- • Kontroluje i pozwala zrozumieć prozodię mowy(intonację, akcent, rytm), kontekst wypowiedzi, metafory, treści humorystyczne, pozwala wychwycić morał, przewidywać dalszą akcję
Opracowano na podstawie: „Wczesna interwencja terapeutyczna” J. Cieszyńska, M. Korendo.